ساییدگی زانو، علائم و درمان

ساییدگی زانو چیست ؟

ساییدگی زانو (knee Arthritis) که به نام آرتروز زانو نیز شناخته می شود که از عوارضی است که غضروف پشت کشکک را درگیر کرده و موجب از دست دادن خاصیت ارتجاعی آن می شود. غضروف پشت کشکک زانو از محکم ترین و ضخیم ترین غضروف های بدن بوده و در موارد خاصی دچار آسیب می شود. این آسیب، موجب نرم شدن و ساییدگی کشکک شده و معمولا در دوران میانسالی نمایان شده و موجب اختلال در حرکات زانو می شود.

ساییدگی زانو باعث تولید درد در زانو است. این عارضه به دلائل مختلفی ایجاد شده و ممکن است براساس شرایط و علائمی که برای فرد ایجاد می کند، درمان آن نیز متغیر باشد.

آگاهی برای شناخت درمان ساییدگی زان

در صورتی که پزشک مظنون به این باشد که ممکن است بیمار از آرتروز رنج ببرد، ممکن است برخی از تست‌های زیر را برای تایید تشخیص پیشنهاد کند:

• تست‌های آرمایشگاهی: برای آنالیز نشانه‌های آرتروز در خون، ادرار و یا مایع مفصلی. مایع مفصلی با قرار دادن یک سوزن در فضای مفصل، از طریق آسپیراسیون جمع‌آوری می‌شود.
• تصویربرداری اولتراسوند: برای نمایان کردن بافت‌های نرم، غضروف و ساختارهای حاوی مایع در زانو. اولتراسوند همچنین ممکن است برای هدایت قرار دادن سوزن در هنگام آسپیراسیون مفصل استفاده شود.
• تصویر برداری اشعه ایکس: برای نمایان کردن تحلیل غضروف، و آسیب مفصل و یا اسپورها.
• تصویر برداری توموگرافی رایانه‌ای (CT): برای نمایان کردن استخوان در زانو. تصاویر سی تی از زوایای مختلف زانو گرفته می‌شود و سپس ترکیب می‌شوند تا دیدهای مرحله‌ای از ساختارهای داخلی ایجاد کنند.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): می‌تواند برای تولید تصاویر دقیق‌تر مرحله‌ای از بافت نرم اطراف در زانو مانند غضروف، تاندون‌ها و رباط‌ها در زانو استفاده شود.

علت ساییده شدن زانو

یکی از علل زانودرد شکستگی‌های استخوانی هستند. علل دیگر شامل پارگی تاندون، لیگامان‌ها، صدمات منیسک، دررفتگی زانو، دررفتگی کاسه زانو هستند.
یکی دیگر از انواع زانودرد، دردمزمن آن است. این درد ممکن است در اثر آرتریت شامل روماتوئید، استئوآرتریت، آرتریت کریستالی، بروزیت یا آماس کیسه مفصلی، عفونت، تاندونیت یا التهاب تاندون رخ می‌دهد.

فاکتورها و علل ایجاد ساییدگی زانو

عوامل مختلفی سبب تخریب غضروف و مایع مفصلی شده و مفصل زانو را از حالت طبیعی خارج می کنند:

• ژن‌ها: سابقه یا زمینه ژنتیکی می‌تواند فرد را به انواع خاصی از آرتروز (مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس اریتماتوس سیستمیک) بیشتر مستعد پذیرش کند.
• جنسيت: مردان بیشتر احتمال مبتلا شدن به نقرس زانو را دارند، که یک نوع از آرتروز التهابی ناشی از سطوح بالای اسید اوریک در خون است، در حالی که زنان بیشتر مستعد ابتلا به رماتیسم مفصلی هستند.
• سن: فرد با بالا رفتن سنش بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز است.
• اضافه وزن: داشتن اضافه وزن باعث ایجاد فشار در مفاصل زانو می‌شود و می‌تواند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهد.
• سابقه‌ی آسیب‌های مفصلی: آسیب به مفصل زانو می‌تواند تا حدودی مسئول ایجاد استئوآرتریت باشد.
• عفونت: عوامل میکروبی می‌توانند مفاصل را عفونی کنند و احتمالا باعث پیشرفت انواع مختلف آرتروز شوند.
• شغل: مشاغل خاصی که نیاز به خم شدن زانو تکراری دارند و یا اسکوات ممکن است خطر ابتلا به استئوآرتریت زانو را افزایش دهند.

آیا علائم ساییدگی زانو را می دانید؟

با آگاهی داشتن از علائم بالینی ساییدگی زانو می توانید به موقع درمان آرتروز را شروع کنند. بیشترین علائم گزارش شده توسط اکثر افراد مبتلا به آرتروز زانو شامل موارد زیر است:

درد

درد از نشانه های همیشگی و اولیه آرتروز می باشد.

سفتی و خشکی مفاصل

سفت و سخت شدن مفصل زانو سبب می شود فرد به سختی زانوی خود را به حرکت در آورد. به بیان ساده تر روان نبودن حرکت زانو از نشانه های دیگر ابتلا به آرتروز زانو است.

تورم مفصل زانو

تورم زانو نیز از دیگر نشانه های شایع می باشد که افراد مبتلا به آرتروز زانو از آن شکایت می کنند.

درمان ساییدگی زانو

اوزون تراپی

یکی دگیر از روش های نسبتا جدید اوزون درمانی یا اوزون تراپی می باشد که استفاده از آن موجب افزایش جریان خون در بافت های آسیب دیده می شود، به این صورت مواد مغذی در بافت های زانو با سرعت بیشتری انتقال پیدا می کند و روند درمان سریع تر طی می شود. در این روش ترکیبی از اوزون، پروکائین و ویتامین بی 12 و مواد دیگر به بافت آسیب دیده زانو تزریق می شود.

تزریق ژل

مایع مفصلی که در درون زانو وجود دارد حاوی مقداری اسید هیالورونیک است که در زمان بروز ساییدگی میزان تولید آن تا حد زیادی کاهش می یابد و غلظت آن درون مفصل کم می شود. تزریق این ژل سبب جبران این مسئله می شود و گاهی برای بیمار تجویز می شود.

تزریق پی آر پی

درمان به کمک تزریق پی ار پی یا پلاسمای غنی از پلاکت یکی دیگر از روش های درمانی غیر جراحی ساییدگی زانو است، در این روش با استفاده از خون گرفته شده از بیمار، پلاکت های غلیظ شده را می گیرند، به دلیل اینکه پلاسمای غنی از پلاکت، حاوی فاکتورهای رشد است، باعث تسریع در روند بهبودی ساییدگی می شوند.

ورزش و حرکات اصلاحی

یکی از بهترین کارهایی که فرد بیمار برای کمک به روند درمان خود می تواند انجام دهد ورزش کردن است، اما دقت داشته باشید که در حین انجام حرکات اصلاحی نباید هیچ گونه فشاری به مفاصل زانو شما وارد شود.

برای این که مطمئن شوید حرکات ورزشی را به درستی انجام می دهید توصیه ما این است که نزد فیزیورتراپ مراجعه کنید، فیزیورتاپ با توجه به وضعیت بدنی و مشکل شمل بهترین حرکات ورزشی را به شما آموزش می دهد.

دارو درمانی

یکی از اصلی ترین مراحل برای درمان ساییدگی کمک گرفتن از دارو است، انواع بسیاری از دارو ها وجود دارد که موجب کاهش درد شما می شود و برای جلوگیری از تشدید ساییدگی مفید است. اصولا بهترین آن ها دارو های ضد التهاب، مسکن و ضد درد است، اما این که دقیقا چه داروهایی برای شما مناسب می باشد باید توسط پزشک متخصص بررسی و تجویز شود.

ماساژ و ورزش کردن برای کمک به ساییدگی زانو

• تمرینات سبک با حرکت آرام به جای تمرینات سریع و سنگین. میتوانید تمرینات کششی ساده ، تای چی و یا یوگای آهسته را امتحان کنید.
• بالابردن پمپاژ قلب: اینکه قلب شما در آرتروز به خوبی پمپ کند ضروری است پس ورزشهایی مثل دوچرخه سواری سبک و یا روزانه 30 دقیقه قدم زدن هم به شما در کاهش وزن کمک می کند هم ضربان قلب شما را بالا میبرد.
• تمرینات فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی تجویز شده توسط پزشک؛ به منظور تقویت ماهیچه های اطراف مفصل و بهبود انعطاف پذیری غضروف در درمان این عارضه موثر می باشد.
• ماساژ برای کاهش درد آرتروز: ماساژ حرفه ای می تواند علاوه بر کاستن استرس های روزانه ، فشار را از روی مفاصل بر دارد و از سفتی مفاصل بکاهد اما نکته مهم این است که نباید ماساژ طولانی شود و اگر مفاصل شما احساس حساسیت کرد باید انرا متوقف کنید.

درمان دارویی

اگر روش های درمان خانگی و خودیاری مؤثر واقع نشد و علائم به تدریج بیشتر شود، ممکن است فرد به معالجه پزشکی نیاز داشته باشد.

• دولوکستین: یک داروی ضد افسردگی است که به کاهش درد مزمن نیز کمک می کند.
• کپسایسین: از عصاره فلفل قرمز تهیه می شود، در برخی کرم ها و پمادهای موضعی تسکینی مورد استفاده قرار می گیرد. پمادهای حاوی کپسایسین ممکن است قرمزی و سوزش ایجاد کند پس با احتیاط از این پمادها باید استفاده کرد.
• اسید هیالورونیک: باعث افزایش ویسکوزیته یا چسبندگی مایع مفصلی شده و به درمان آرتروز کمک می کند.
• رزیدرونات یا (Actonel): درمانی موثر برای پوکی استخوان است. اما ممکن است به حفظ غضروف و درمان ساییدگی کمک کند.

جراحی

جراحی آخرین روش درمان ساییدگی مفصل زانو است، زمانی از این روش استفاده می شود که علائم و درد بیمار شدید باشید و سایر روش های درمانی بر روی او پاسخگو نباشد. ما در ادامه رایج ترین جراحی ها زانو را به شما توضیح می دهیم؛ اما اینکه دقیقا چه روشی مناسب شما می باشد باید توسط پزشک تعیین شود.

جراحی استئوتومی

اگر ساییدگی مفصل زانو با شکستگی همراه باشد در این صورت لازم است که از جراخی استئوتومی استفاده شود، این گونه استخوان شکسته برداشته می شود؛ هدف از انجام این جراحی این است شکل ساختار استخوان تغییر کند و طول استخوان تصحیح شود.

جراحی آرتروسکوپی

آرتروسکوپی یک روش جراحی است که برای بسیاری از مشکلات زانو قابل انجام است، در این روش برش کوچکی بر روی زانو انجام می شود و یک دوربین کوچک درون زانو فرستاده می شود؛ این گونه تمامی مشکلات به خوبی قابل دیدن است و با توجه به مشکل موجود از وسایل جراحی مربوطه استفاده می شود.