نقرس چیست | علت ، علائم و درمان

بیماری نقرس چیست ؟

نقرس یکی از انواع بیماری های ورم مفاصل می باشد که میتواند موجب بروز علائمی مثل درد در مفاصل شود. نقرس در اثر افزایش اسید اوریک در خون به وجود می آید. یکی از عوامل افزایش دهنده ی اسید اوریک، دریافت زیاد مواد غذایی حاوی اسید آمینه ی “پورین” و مصرف زیاد غذاهای پر پروتئین بخصوص گوشت است. اسید اوریک در واقع پسماند متابولیسم و سوختن پروتئین در بدن است.

گاهی اوقات بر اثر تولید زیاد این ماده در بدن و یا ناتوانی کلیه در دفع آن این ماده بطرز غیر طبیعی در مایعات بدن جمع شده و به شکل کریستال هایی در مفاصل ته نشین شده و باعث قرمزی، متورم و گرم شدن، درد و التهاب یک یا چند مفصل می گردد . رسوب بلورهای اسید اوریک در بدن موجب تحریک سلول های ایمنی شده و بدنبال آن موجب التهاب و درد مفصل میشود. تشکیل کریستال های اسید اوریک در مفصل (که بیشتر در انگشت شست پا، پاشنه پا، قوزک پا، زانو و آرنج است) موجب میشوند تا سلول های ایمنی بدن, آنها را مهاجم تلقی کرده و بخورند.

علت بیماری نقرس چیست ؟

مفصل انگشت بزرگ پا شایع ترین مکان برای بروز حملات نقرس است. مفصل های دیگر نظیر قوزک پا، زانو، آرنج و مفصل سایر انگشتان نیز می توانند دچار نقرس شوند، ابتلا به نقرس بدلیل وجود مقادیر بالای اسید اوریک در خون بوجود می‌باشد.

• چاقی
• مصرف الکل
• مصرف زیاد خوراکی های حاوی اسید اوریک شامل گوشت قرمز، سیرابی، ماهی کولی، شاه ماهی، مارچوبه و قارچ
• بیماریهای خاص شامل فشارخون بالای درمان نشده، بیماری های مزمن مانند دیابت، چربی یا کلسترول بالای خون و باریک شدن رگها نیز می‌تواند باعث افزایش خطر ابتلا به نقرس شود.
• بعضی از داروها شامل دیورتیک ها (برای درمان فشارخون استفاده می‌شوند)، آسپرین و داروهایی که برای افرادیکه پیوند عضو انجام داده‌اند، تجویز می‌شوند.
• سابقه خانوادگی
• سن و جنس. نقرس در مردان بیشتر از زنان رخ می‌دهد.

عوامل افزایش خطرات ابتلا به نقرس

مصرف بیش‌ازحد غذاهای حاوی اسیداوریک، زیاده‌روی در مصرف نوشیدنی‌های الکلی، نداشتن تحرک و افزایش وزن و مصرف برخی از داروها ممکن است باعث ابتلا به نقرس یا خطرات نقرس شوند.

رژیم غذایی در نقرس

• اجتناب از خوردن گوشت های اندام و غدد ، مانند کبد یا کلیه که سرشار از پورین هستن
• انتخاب محصولات لبنی کم چرب یا فاقد چربی
• نوشیدن آب فراوان ، که به شما در دفع اسید اوریک اضافی از بدن کمک می کند
• خوردن ​​ماهی در حد متوسط  ، در عین حال که مراقب غذاهای دریایی با پورین بالا مانند صدف ، ساردین و ماهی تن هستید
• دریافت پروتئین در درجه اول از گیاهان ، از جمله لوبیا ، سویا و حبوبات
• محدود کردن مصرف الکل ، به ویژه آبجو و مشروبات الکلی
• محدود کردن استفاده از گوشت قرمز ، مانند گوشت گاو ، گوسفند یا گوشت خوک
• مصرف مکمل ویتامین C ، که می تواند به کاهش سطح اسید اوریک در بدن شما بسیار کمک کند
• قبل از ایجاد تغییرات چشمگیر در رژیم غذایی یا مصرف مکمل ها ، با پزشک خود صحبت و مشاوره کنید.

تشخیص نقرس

در این بیماری معمولاً یک مفصل بدن درگیر می شود و درگیری هم زمان چند مفصل کمتر است. تشخیص این بیماری فقط باید توسط پزشک انجام شود. پزشک برای تشخیص قطعی این بیماری می‌تواند از آزمایش های زیر استفاده کند:

• آزمون مایع مفصل: از یک سرنگ برای کشیدن مایعات از درون مفصل فرد بیمار استفاده می شود. مایع زیر میکروسکوپ برای وجود هرگونه کریستال بررسی می شود.
• آزمایش خون: برای بررسی میزان اسید اوریک در خون، پزشک می‌تواند آزمایش خون تجویز کند. البته توجه داشته باشید که بعضی از افراد با اینکه اسید اوریک بالایی دارند ممکن است هرگز به بیماری نقرس مبتلا نشوند. از طرف دیگر بعضی از افراد با اینکه اسید اوریک نرمالی دارند به این بیماری دچار می شوند.
• رادیوگرافی: در رادیوگرافی تجمع توفوسی در اطراف مفاصل یا تخریب مفصل ممکن است دیده شود که در تشخیص بیماری نقرس می‌تواند به پزشک کمک کند.

کدام بیماری ها خطر ابتلا به نقرس را افزایش می دهند؟

• بیماری های قلبی عروقی (به دلیل تصلب شرایین یا دلایل دیگر)
• دیابت (بیماری مزمن که بر توانایی بدن شما در استفاده از قند برای تولید انرژی تأثیر می گذارد)
• فشار خون بالا
• کم کاری غده تیروئید
• بیماری های کلیوی (شامل هر نوع مشکل کلیوی ، مانند سنگ کلیه ، نارسایی کلیه و ناهنجاری کلیه)
• سرطان خون یا سرطان مغز استخوان
• میلوم چندگانه ( multiple myeloma )
• اختلالات میلوپرولیفراتیو ( Myeloproliferative disorders )
• کم خونی سلول داسی شکل (بیماری ارثی که با سلول های قرمز خون غیرطبیعی شکل گرفته و در انتقال خون اکسیژن دار در سراسر بدن اختلال ایجاد می کند)

پیشگیری بیماری نقرس :

مصرف زیاد مایعات، تأمین پروتئین مورد نیاز بدن از منابع کم چرب و کاهش مصرف گوشت قرمز از مهم ترین راه های پیشگیری از ابتلا به نقرس است. حفظ وزن در محدوده طبیعی و پرهیز از افزایش وزن نیز در جلوگیری از ابتلا به این بیماری بسیار حائز اهمیت است

درمان :

درمان مراحل مزمن بیماری نیز شامل داروهایی است که میزان اسیداوریک خون را به روش‌های مختلف کاهش می‌دهند.

• ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی افراد مانند به حد اقل رساندن مصرف گوشت قرمز و غذاهای دریایی و حبوبات میتوان مقدار پروتئین کمتری دریافت کرد
• مصرف داروهایی مانند آلوپرینول همراه با آب فراوان به خاطر دفع اسید اوریک از بدن بوسیله ادرار
• کاهش وزن
• ورزشهای مناسب

کلام پایانی

در خاتمه باید یادآور شد که، متأسفانه سن ابتلا به نقرس در حال کاهش است. در گذشته نقرس به بیماری پولدارها معروف بود؛ چون، سایر طبقات اجتماعی استطاعت مصرف زیاد گوشت را نداشتند و سبک زندگی ایشان مبتنی بر تحرک فراوان بود. تغییر سبک زندگی و کم‌تحرکی و رژیم غذایی نامناسب از عوامل افزایش میزان نقرس و کاهش سن ابتلا به آن هستند. رعایت رژیم غذایی مناسب، پرهیز از مصرف بیش‎ازحد الکل و داشتن تحرک کافی عواملی هستند که می‌توانند تا حد زیادی از خطر ابتلا به نقرس بکاهند.