دررفتگی مادرزادی لگن | علت ، علائم و درمان

دررفتگی مادرزادی لگن

دررفتگی مادرزادی لگن یا Congenital hip dislocation (CHD) به حالتی گفته می شود که نوزاد با لگن ناپایدار به دنیا می آید. این عارضه به دلیل شکل گیری غیر طبیعی مفصل لگن در طی رشد جنین به وجود می آید. نام دیگر این حالت دیسپلازی لگن می باشد. این بی ثباتی لگن با رشد کودک، وخیم تر می شود.

دررفتگی مادرزادی لگن در نوزادان بیماری است که به چگونگی رشد مفاصل لگن نوزاد در هنگام جنینی، تولد و بعد از آن برمی‌گردد و باعث ضعف لگن می‌شود. در موارد شدیدتر این بیماری باعث جابه‌جا شدن مفاصل و ایجاد مشکل در راه رفتن می‌شود. موارد ضعیف‌تر دررفتگی مادرزادی لگن با رشد کودک به‌ طور طبیعی درمان می‌شود اما برای درمان موارد شدیدتر و جا انداختن لگن گاهی به جراحی و استفاده از بریس احتیاج است. در طول جلسات معاینه نوزاد پزشک لگن او را برای بررسی وجود هرگونه دررفتگی مادرزادی لگن معاینه می‌کند. تشخیص و درمان زودهنگام این بیماری کمک می‌کند تا نوزاد در آینده به بیماری‌های ماهیچه‌ای، استخوانی و مفصلی دچار نشود.

علائم در رفتگی مادرزادی لگن نوزاد

• اختلاف قد در پاها
• شنیدن صدای تیک با معاینه پزشک بعد از تولد
• عدم تعادل مناسب پاها در سه ماهگی
• لنگ زدن پای کودک در حین راه افتادن
• چرخش پاها به سمت خارج
• محدود شدن دامنه حرکتی
• ظاهر شدن چین های نامتقارن روی رانها و باسن

علت در رفتگی لگن نوزاد

• کمبود فضا برای جنین در شکم مادرو سفت بودن دیواره رحم
• قنداق کردن نوزاد می تواند باعث شود که او با عدم حرکت اندام عضلاتش سفت شوند و به در رفتگی لگن منجر شود
• تاثیر ترشحات هورمون مادر برای آرام کردن ماهیچه ها در حین زایمان
• برخی از شرایط بد نوزاد در زمان به دنیا آمدن
• قرارگرفتن نوزاد در حالت بریج در شکم مادر

دختران یا پسران؛ کدامیک در معرض دررفتگی مفصل لگن می باشند؟

دررفتگی مفصل لگن در دختران شایع تر از پسران است ولی هر نوزادی می تواند به این اختلال دچار شود. به همین دلیل است که پزشک به طور منظم وضعیت لگن نوزاد ، نشانه ها و علائم دررفتگی لگن را تا یکسالگی بررسی می کند.

دررفتگی مادرزادی لگن به حالتی گفته می شود که نوزاد با لگن ناپایدار به دنیا می آید.

علائم دررفتگی لگن

این بیماری معمولا در نوزادی هیچ گونه علائمی ندارد. به این دلیل است که پزشک در فواصل زمانی معین، نوزاد را معاینه می کند.

تشخیص دررفتگی مادرزادی لگن

پزشک می تواند با معاینه و حرکت دادن پای نوزاد در موقعیت های مختلف این وضعیت را تشخیص دهد زیرا از این طریق حرکت مفصل را مشاهده می کند. چنانچه در این بخش از بهداشت و سلامت عنوان شده است موارد خفیف تر دیسپلازی هیپ، برای تشخیص سخت تر هستند و ممکن است تا سن جوانی مشکلی را ایجاد نکند . اگر پزشک به در رفتگی مادرزادی لگن مشکوک باشد ، احتمالاً آزمایش های تصویر برداری مثل آزمایش (اشعه ایکس) یا (ام آر آی) را تجویز می کند .
این آزمایشات تا سه ماهگی نوزاد ، نتیجه ی دقیقی دارند. در نوزادان بالاتر از سه ماه و کودکان، نشانه هایی مانند لنگیدن، ابداکشن محدود و طول پای متفاوت ( در صورتی که تنها یک پا دچار این اختلال باشد) وجود دارد.

درمان دررفتگی مادرزادی لگن نوزاد

نوزادان معمولاً با یک براکت نرم درمان می شوند که قسمت گوی مفصل را محکم سر جای خودش نگه می دارد و بعد از چند ماه وضعیت بهبود پیدا می کند و همچنین باعث می شود که کاسه بتواند گوی را بهتر حمایت کند .

البته این براکت ها برای کودکان بالای 6 ماه خیلی خوب عمل نمی کند . در چنین حالتی پزشک استخوان را به موقعیت اصلی خودش می برد و سپس برای چند ماه کل این قسمت را گچ می گیرد . گاهی اوقات نیز برای جا انداختن مفصل جراحی نیاز است .

اگر در رفتگی مادرزادی لگن خیلی شدید باشد ، موقعیت کاسه مفصل ران هم باید اصلاح شود که در چنین حالتی کاسه مفصل را از قسمت لگن برش می دهند و سپس موقعیت آن را تغییر می دهند که باعث می شود گوی و کاسه مفصل هماهنگی بهتری داشته باشند.

دررفتگی مادرزادی لگن چه زمانی رخ می دهد؟

دررفتگی مادرزادی لگن زمانی اتفاق می افتد که نوزادی با لگن ناپایدار به دنیا می آید. این مورد می تواند به دلیل فرم گیری غیر طبیعی مفصل ران در مراحل اولیه رشد و تکامل جنینی باشد. این اختلال با عنوان دیسپلازی مادرزادی مفصل لگن نیز شناخته می شود. اگر دیسپلازی شدید باشد، ممکنست مفصل لگن در کودک دچار دررفتگی کامل شود. این بدین معناست که سر توپی شکل استخوان ران بطور کامل از کاسه لگن (استابولوم) خارج میشود.

علل لنگیدن در کودکان

آیا کودکتان در هنگام راه رفتن تعادل کافی نداشته و اصطلاحاً لنگ می زند؟ لنگیدن کودک تان دائمی است یا موقتی؟ در زیر به علل لنگیدن در کودکان می پردازیم:

۱. ضربه 

شایع ترین دلیل لنگیدن می تواند یک ضربه خفیف حین ورزش یا بازی باشد. این آسیب ها بجز در موارد شدید مثل شکستگی، معمولا طی چند روز بهبود می یابند و کودک دوباره بطور طبیعی راه خواهد رفت.

۲. بیماری های عفونی و التهابی 

بعد از آسیب (که شایع ترین علت لنگیدن کودک می باشد)، عفونت و التهاب دومین علت شایع لنگیدن کودک می باشند.

عفونت 

عفونت های ویروسی و یا باکتریایی می‌توانند در استخوان های در حال رشد و مفاصل مجاور پدید آیند و موجب درد و لنگیدن کودکان شوند. این حالت گرچه بعد از نوزادی نسبتا نادر است، بعلت عواقب وخیم آن، باید همیشه مدنظر باشد.

بیماری های التهابی 

 انواع مختلفی از بیماری های التهابی وجود دارد مانند آرتریت نوجوانان، که می توانند بر مفاصل تاثیر گذاشته و موجب درد، ورم و لنگیدن مزمن شوند. یک نوع محدود و گذرای التهاب در مفصل لگن کودک وجود دارد که سینوویت گذرا نامیده میشود. معمولا مدتی پس از یک عفونت ویروسی در کودک بروز می کند و بطور خودبخودی طی حداکثر دو هفته برطرف میشود.

شایع ترین دلیل لنگیدن می تواند یک ضربه خفیف حین ورزش یا بازی باشد.

۳. تومورها

تومورهای خوش خیم و بدخیم استخوانی می توانند با ایجاد درد و گاه شکستگی در استخوان، ایجاد لنگش کنند. درصورت وجود هر تورمی در استخوان‌ها بخصوص در اطراف زانو باید احتمال وجود یک تومور زمینه ای مورد توجه قرار گیرد.

۴. ناهنجاری های مادر زادی

مشکلاتی که قبل از به دنیا آمدن نوزاد شروع به شکل گیری می کنند، می توانند موجب لنگیدن شوند. این موارد غالباً موجب تفاوت طول پا شده و زمانی که کودک نوپا می خواهد شروع به راه رفتن کند، خود را نشان می دهد. از جمله دررفتگی مادرزادی لگن که معمولا خود را با کوتاهی اندام و لنگش در زمان راه افتادن کودک نشان می دهد.

۵. بیماری پرتس 

در این بیماری بعللی خون به اندازه کافی به لگن نمی رسد. بدون خون رسانی درست، بالای استخوان ران ( قسمت توپی سر استخوان) می تواند صاف و تخت شود و درصورت عدم درمان به تخریب مفصل منجر گردد. این شرایط معمولاً بین 4 تا 10 سالگی اتفاق می افتد.

۶. دیسک کمر 

هرچند در کودکان نادر است، در این حالت فضاهای دیسک بین استخوان های ستون فقرات، می توانند متورم شده روی عصب سیاتیک فشار بیاورند و گاه موجب لنگیدن شود.

۷. اختلال سیستم عصبی

مشکلات سیستم عصبی یا عضلانی هرچند نادرند ولی می توانند باعث ضعف حرکتی و لنگش کودک شوند.

پیشگیری از دررفتگی مادرزادی لگن

سر استخوان ران کودکان مبتلا به دیسپلازی هیپ دقیقا درون سوکت مفصل لگن قرار نمی گیرد. اگر پاهای نوزاد تازه متولد شده طولانی مدت در حالت صاف قرار بگیرد احتمال آسیب دیدگی غضروف و استخوان های او وجود دارد. غضروف و استخوان های نوزاد نرم است و قنداق کردن کودک سبب بروز آسیب دیدگی پای کودک و باعث دیسپلازی هیپ خواهد شد. اگر شما قصد قنداق کردن کودک را دارید باید مطمئن شوید که پاهای او آزادانه حرکت می کند. باید پاهای کودک کمی خم شوند و از هم فاصله داشته باشند و دقیقاً شبیه وضعیتی باشد که درون رحم مادر داشته اند.

سخن پایانی

برای جلوگیری از این وضعیت بیمار باید بطور مرتب و با فواصل سالانه مشخص به پزشک جراح ارتوپد خود مراجعه کند تا معاینه شده و در صورت لزوم از لگن عکسبرداری انجام شود. که در صورت نیاز عمل و مراحل بهبودی انجام شود.